Po 1 lipca 2013 roku, zgodnie z nowymi przepisami, każdy z nas będzie musiał segregować odpady. Co się z nimi dzieje dalej? W Krakowie trafiają do Sortowni Barycz. Jak wygląda droga śmiecia i co się dzieje ze wstępnie wysegregowanymi przez nas odpadami? Z krakowskim systemem gospodarki odpadami w Baryczy zapoznali się pracownicy Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie, ale sortownię może odwiedzić każdy.
Kompleks instalacji Barycz to jedno z najnowocześniejszych tego typu miejsc w Polsce. Sortownia może rocznie wysortować nawet 20 tysięcy ton odpadów. Następnie odzyskane w Baryczy surowce wtórne przekazywane są recyklerom. Odpady zielone trafiają do kompostowni, a pozostałe – na nowoczesne składowisko odpadów. Taki sposób gospodarki odpadami sprawia, że nie wszystkie nasze śmieci trafiają na wysypiska, gdzie rozkładałyby się wiele setek lat. Część z nich, po przetworzeniu, wraca do nas jako pełnowartościowy produkt.
Góry śmieci
Dziś 90% tego, co my, Polacy, wyrzucamy trafia na wysypiska, podczas gdy w krajach Europy Zachodniej nie składuje się już praktycznie w ogóle śmieci. Jedna trzecia naszych odpadów to opakowania, z których można w łatwy sposób odzyskać surowce wtórne. Wystarczy tylko wrzucać je do osobnych pojemników. Segregowanie śmieci to, zgodnie z unijnymi przepisami, nasz obowiązek. Od 1 lipca 2013 roku wszyscy Polacy będą musieli selektywnie zbierać odpady. Jeśli ktoś zdecyduje się jednak na wyrzucanie wszystkiego w jednym worku – za odbiór śmieci zapłaci nawet dwukrotnie więcej.
Taki system gospodarki odpadami, zmierzający do odzyskiwania nawet polowy wyrzucanych odpadów, to niezaprzeczalny zysk dla środowiska. Wystarczy przyjrzeć się danym dotyczącym recyklingu. Ze stosu gazet i papieru o wysokości 125cm można odzyskać tyle papieru, ile powstałoby z jednej, sześciometrowej sosny. A taka rośnie nawet kilkadziesiąt lat. Dziennie drzewo wytwarza tyle tlenu, ile wynosi średnie dobowe zapotrzebowanie 3 osób. Tonę szkła można ponownie przerobić na 3300 półlitrowych butelek. Produkcja aluminium z odzyskanych puszek jest tańsza o 60% i przy każdej tonie surowca wtórnego pozwala zaoszczędzić 4 tony boksytu i 700 kg ropy naftowej.
Nowoczesna sortownia
Proces odzyskiwania surowców wtórnych w Sortowni Barycz został maksymalnie zoptymalizowany i zautomatyzowany. Pracownicy Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie odwiedzili kompleks instalacji Miejskiego Przedsiębiorstwa Oczyszczania w Krakowie, by zapoznać się z nowoczesnym systemem gospodarki odpadami. Najpierw wysegregowane wstępnie przez mieszkańców Krakowa odpady (z żółtego worka lub pojemnika do których trafiają szkło, papier, metale, plastik oraz z popularnych kolorowych dzwonów, w których każdy materiał segreguje się osobno) trafiają do Sortowni Barycz. Tam są ważone i wstępnie przesiewane. Następnie odpady poddawane są działaniu separatorów metali i kierowane do sortowania manualnego.
W procesie sortowania odzyskuje się z odpadów makulaturę (w podziale na karton, magazyny ilustrowane i gazety oraz papier mix), szkło (bezbarwne i kolorowe), metale żelazne i nieżelazne oraz tworzywa sztuczne (butelki PET bezbarwne, kolorowe, folia oraz opakowania chemii gospodarczej). Tak podzielone surowce wtórne poddawane są procesowi prasowania i wysyłane do zakładów recyklingu.
Biogaz z odpadów
Kompostowane odpadów zielonych to tendencja podbijająca całą Europę. Kompleks Barycz już w 2005 roku został wyposażony w tzw. kontenerową kompostownię odpadów. W 16 kontenerach zachodzi proces intensywnego kompostowania. Poddaje się mu odpady zielone z pielęgnacji parków, ogrodów czy odpady z targowisk.
Śmieci, które nie nadają się do recyklingu czy kompostowania, trafiają na jedenastohektarowe składowisko odpadów. Najpierw są ważone, rejestrowane, następnie zgniatane i dezynfekowane wapnem i izolowane warstwą ziemi. Odcieki ze składowiska trafiają do miejskiej sieci sanitarnej i trafiają do Oczyszczalni Ścieków w Płaszowie. W wyniku natuptanej fermentacji odpadów na składowisku powstaje biogaz, który cztery zespoły prądotwórcze przerabiają na energię elektryczną i cieplną, zasilające poszczególne części Sortowni Barycz.
Kupuj świadomie
Warto jednak podkreślić, że odpowiedzialna gospodarka odpadami zaczyna się nie w Sortowni Barycz, czy nawet w naszym domowym koszu, ale już podczas zakupów. Coraz częściej świadomi konsumenci rezygnują z produktów wielokrotnie opakowanych, żeby nie zanieczyszczać niepotrzebnie środowiska. Jednorazowa, plastikowa „reklamówka”, którą używamy średnio przez kilkadziesiąt minut, rozkłada się nawet do 450 lat. Dlatego coraz większą popularnością cieszą się wielorazowe, materiałowe torby na zakupy.
Korzystne dla środowiska będzie kupowanie produktów w jak najmniejszej ilości opakowań. Przykładowo na sklepowych pólkach możemy znaleźć herbaty nawet w 4 opakowaniach (torebka na herbatę, papierowa albo foliowa torebka na torebkę herbaty, papierowa pudełko i folia na to pudełko), ale możemy kupić również herbatę tylko w jednym opakowaniu; jabłka na plastikowej tacce, opakowane folią albo jabłka „na wagę”; pastę do zębów w tubce i kartonowym pudełku albo taką po prostu w tubce.
Zmiana w koszu
Statystyczny Polak produkuje rocznie ponad 300kg odpadów, w skali całego kraju to aż 12 mln ton. Co najmniej połowa z nich może zostać ponownie przetworzona. Zmiana w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach ma uporządkować gospodarkę odpadami. Żeby rewolucja śmieciowa przebiegła sprawnie i skutecznie – wszyscy musimy nauczyć się segregować odpady.
Sortownia Barycz prowadzi edukację ekologiczną dzieci i młodzieży. Ścieżka ekologiczna, znajdująca się na terenie zakładu, umożliwia przeprowadzenie zajęć edukacyjnych. Dzięki kolorowym tablicom z przymocowanymi odpadami (np. opakowania, sprzęt elektryczny , akumulator itp.) uczestnicy warsztatów mogą zapoznać się z drogą każdego z nich. Ścieżka edukacyjna Sortowni Barycz to także przedmioty wykonane z odzyskanych surowców, jak również wszelkiego rodzaju półprodukty (płatki z PET, granulaty, włókna itp.).
Ścieżka edukacyjna pozwala dzieciom lepiej zrozumieć zasady funkcjonowania składowiska, pracy kompaktorów zagniatających odpady, sortowni i kompostowni, a także instalacji do odzysku biogazu wraz z blokami do produkcji energii elektrycznej i cieplnej. Sortownie Barycz można odwiedzać od maja do października (z wyjątkiem wakacji). Zajęcia edukacyjne odbywają się nieodpłatnie, termin wizyty należy wcześniej uzgodnić telefonicznie.